سرويس: فرهنگ و هنر - هنرهاي تجسمي

كتاب «صد سال اعلان و پوستر فيلم در ايران» رونمايي شد
كتاب «صد سال اعلان و پوستر فيلم در ايران» به كوشش مسعود مهرابي با حضور جمعي از هنرمندان در تالار استاد شهناز خانه هنرمندان ايران رونمايي شد.
به گزارش خبرگزاري دانشجويان ايران(ايسنا)، در اين مراسم كه شامگاه گذشته ـ نهم آبان‌ماه ـ در خانه هنرمندان ايران برگزار شد، هنرمنداني چون بهمن فرمان‌آرا، رضا ميركريمي، رضا كيانيان، ساعد مشكي، امرالله فرهادي و... حضور داشتند.
در آغاز اين مراسم بعد از خير مقدم مدير مدير نشر و چاپ نظر، مسعود مهرابي ـ مولف اين اثر ـ گفت: اين كتاب تاريخ مصور سينماي ايران به روايت پوستر و اعلام فيلم است كه در آن از آگهي‌ نمايش نخستين اثر سينمايي ايران در عکاسخانه روسي‌خان در سال 1286 هجري شمسي تا آخرين آثار در سال 1390 اطلاعاتي گردآوري شده است. وي ادامه داد: اين كتاب آينه يک قرن گرافيک ايران است. کارنامه گرافيک ايران به قدري پربار است که مي‌توان آن را به تعداد قابل توجهي از گرافيست‌ها نسبت داد، اما با اين وجود نام و ياد مرتضي مميز مانند نقش فرهاد بر بيستون خواهد ماند.
در ادامه مراسم، بخشي از فيلم مصاحبه ابراهيم حقيقي با آغداشلو درباره اين کتاب پخش شد.
آغداشلو در بخشي از اين فيلم گفته است: «با ديدن اين کتاب موضوعات زيادي را ياد گرفتم. بسياري از نمونه‌هاي موجود در اين کتاب اساسا از ياد رفته بود و حتي براي يک بار هم ديده نشده بود، من هم تا به حال اين اطلاعات را يك جا نديده بودم و به همين دليل مسعود مهرابي را براي اين تلاش ويژه مي‌ستايم.»
اين هنرمند در ادامه اين گفت‌وگو به نقصان در حافظه تاريخي انسان‌ها اشاره كرد و مي‌گويد: «اين قبيل كتاب‌ها منابع بسيار محترمي به شمار مي‌روند و به شخصه ده‌ها نمونه از اعلان‌ها و پوسترهاي اين کتاب ـ به ويژه نمونه‌هاي ابتدايي آن ـ را نديده بودم و بعد از ديدن اين کتاب به اين فکر افتادم که بار ديگر نوشته‌هايم در اين كتاب را مرور كنم.»

آغداشلو كتاب «صد سال اعلان و پوستر فيلم در ايران» را سندي قابل توجه در اين عرصه معرفي كرد و گفته است: «اين کتاب سندي است که به دليل زمينه و دستمايه خود در حافظه تاريخي ما باقي خواهد ماند. البته نمونه‌هايی در آن ديده مي‌شود که به نظرم گاهي بيش از حد به آن‌ها بها داده شده است، با اين حال توصيف مهرابي از سير حرکت يکصد‌ ساله اين ماجرا بسيار علمي و قابل استناد است.»
اين نقاش معاصر در بخش ديگري از اين گفت‌وگو خطاب به خوانندگان اين اثر مي‌گويد: «اگر اين كتاب درست ورق زده شود در آن چند دوره ديده مي‌شود. دوره اول کار طراحي پوستر در ايران است و دوره بعدي بخش پرکاري است که منجر به توليد نمونه‌هاي فراوان پوستر سينمايي در دوران قبل از انقلاب شد. اين دوره بخش شلوغي در حوزه فرهنگ و اقتصاد است اما بدترين نمونه‌هاي پوستر را هم در برمي‌گيرد.»
به گفته آغداشلو، در ميان پوسترهاي بعد از انقلاب آثار درست و قابل قبول بيش‌تري در اين كتاب به چشم مي‌خورد که اين موضوع از دهه 60 تا 10 سال قبل به واسطه حضور رايانه و ساده شدن كار طراحان رخ داده است.
به گزارش ايسنا، ابراهيم حقيقي ـ طراح پوستر ـ در بخش ديگري از اين مراسم عنوان كرد: گرافيک ما از سينما جدا نيست، پس مگر مي‌شود براي دوران فيلم‌فارسي انتظار کار گرافيکي اعلاء داشته باشيم؟ در عين حال فرهنگ و هنر از تک‌تک انسان‌ها ساخته شده و اگر به انسان‌ها خوراک خوب فرهنگي بدهيم، آن‌ها نيز بازخورد خوب مناسبي با آن نشان خواهند داد.
او معتقد است: اين کتاب از دوران کليشه و حروف دستي تا دوران معاصر را که از قضا سليقه يکدستي ارائه نمي‌دهد به جامعه سينما و گرافيک ايران نشان مي‌دهد و اين اتفاق، نمايشي از همه ابزار زندگي در اين کتاب است.
اين عكاس و گرافيست با تاكيد بر نقش سفارش‌دهنده در اين عرصه بيان كرد: هر زمان سفارش‌دهنده سطح کار خود را بالا ببرد، فرهنگ و آثار نيز از کيفيت بالاتري برخوردار خواهند شد. طراح زماني براي فرهنگ کار مي‌کند که درک درستي از هنر داشته باشد.
ابراهيم حقيقي گفت: متاسفانه در 10 سال اخير سينماگران اين موضوع را به تهيه‌کنندگان و آن‌ها نيز به پخش‌کننده‌ها سپرده‌اند و طبيعي است که در چنين وضعيتي گيشه مورد توجه قرار بگيرد و اين اتفاق آغاز يک سير قهقرايي است.
رضا کيانيان، بازيگر سينما و تئاتر ايران، هم در سخناني گفت: كمبود چنين منابعي همواره در کشور احساس شده و به همين دليل از ديدن اين حجم پوستر به صورت يك‌جا در اين کتاب هيجان زده شدم. من به دليل علاقه‌ شخصی پوستر جمع مي‌کنم، اما همواره اين دغدغه را داشته‌ام که چرا کسي اين آثار را به صورت يک‌جا جمع‌آوري نکرده‌ است؟
وي كشورمان را عرصه‌اي پژوهش‌ستيز و نه پژوهش‌پرور معرفي كرد و افزود: همواره از اين موضوع درد مي‌کشيم زيرا براي هر کار کوچکي در اين حوزه منبع كافي در دست نداريم، لذا کتاب «صد سال اعلان و پوستر فيلم در ايران» از اين جهت قابل ستايش است. اين بازيگر با اظهار تاسف از كمبود پژوهشکده‌ها هنري و دانشكده‌هاي تخصصي در اين عرصه عنوان كرد: سيستم آموزش هنر در ايران بسيار قديمي است پس همواره بايد اطلاعات را سينه به سينه نقل کنيم اما با ديدن اين کتاب احساس كردم حداقل يکي از نيازهاي‌مان برطرف شده است که اميدوارم ادامه پيدا كند.
بهمن فرمان آرا، كارگردان سينما، هم در بخش پاياني اين مراسم گفت: در کشور ما هر دوره‌اي سعي دارد دوره پيش از خود را انکار کند و فكر مي‌كنند که علت خراب شدن کار به دليل خراب بودن کار قبلي‌هاست و اين نكته جاي تاسف دارد.
اين كارگردان سينما با ارائه يك سير تاريخي در اين عرصه يادآور شد: پيش از فروپاشي بلوک شرق کارهاي زيادي در زمينه گرافيک و پوستر فيلم ديده مي‌شد و علت آن نبود فضاي رقابتي بود زيرا همه سالن‌هاي سينما تنها يک فيلم را نشان مي‌دادند و طراحان نيز همه تمرکز خود را روي اين مي‌گذاشتند که يک اثر خاص خلق کنند.
فرمان‌آرا با اشاره به انتقاداتي كه در اين نشست به تهيه‌كنندگان براي چگونگي انتشار پوسترهاي‌شان صورت گرفت، گفت: گاه براي اقتصاد سينما لازم است که تصاوير صورت بازيگران در پوستر بيايد، اما موضوعي که امروز کسي به آن اشاره نکرد، سليقه مسوولان سينمايي در طراحي پوستر است.
او در همين رابطه مطرح كرد: پوستر فيلم براي نصب در سر در سينما بايد از سوي معاونت سينمايي تاييد شود. فرمان آرا ابراز عقيده كرد: سليقه هر معاونت سينمايي را هم در دوره‌هاي متعدد ديده‌ايم و شايد كمتر كسي همچون سيف‌الله داد تا امروز بر سر اين کار نبوده است.
به گزارش ايسنا، در پايان اين مراسم بعد از رونمايي كتاب، حاضران از نمايشگاه‌ پوسترهاي «عهد قديم و جديد سينما» در تالار تابستان خانه هنرمندان ايران ديدن كردند.

10 آبان 1390